WAAROM ?

De huidige mondiale crisis vormt in zekere zin een uitkomst omdat het ons met de neus op de feiten drukt en tegelijkertijd nu het nog kan, de gelegenheid biedt om te veranderen en werkelijk duurzame lijnen uit te zetten naar de toekomst.

De geschiedenis leert dat beschavingen die hun natuurlijke grenzen overschrijden, gedoemd zijn ten onder te gaan. Ondanks de vele verworvenheden is dan nu het ongebreidelde kapitalisme aan de beurt om zich rekenschap te geven van haar evenzovele oneffenheden. Oneffenheden die samenhangen met een systeem dat eigenbelang en winstmaximalisatie verkozen heeft tot enige drijfveer voor handelen met dit verschil dat ditmaal de schade niet beperkt blijft tot een bepaalde regio maar wereldwijde vormen heeft aangenomen.


Grote mondiale spelers krijgen het voor elkaar om ondanks overvloedige en vooral hernieuwbare aardse rijkdommen, consequent schaarste te creëren en doorlopend verwarring te stichten teneinde machtige monopolie posities te waarborgen, uit te breiden en hier schandalig veel aan te verdienen. Nationale overheden, in het minst slechte geval democratisch gekozen, vormen geen partij en zijn integendeel verworden tot lobby-instrumenten en ondergeschikt gemaakt aan deze voor het merendeel gewetenloze multinationals.

Roeping bestaat niet meer als het maar geld oplevert. De zelfverkozen elite wentelt zich in toenemende mate in materiële rijkdom terwijl de planeet al lang crepeert. Game over...? Een geweldloze omslag is noodzakelijk wil de mensheid niet voorgoed worden weggevaagd.


Die omslag zal moeten komen van “gewone mensen” die zoals gebruikelijk opdraaien voor de gevolgen van falend beleid. En dat proces is al in volle gang getuige de vele tienduizenden duurzame initiatieven wereldwijd die van onder af op worden georganiseerd en niet willen of kunnen wachten op wat de politiek of waan van de dag, besluit.

Ook op Schouwen-Duiveland dragen particuliere initiatieven vaak al van oudsher een bescheiden steentje bij maar nog volstrekt onvoldoende zeker daar waar het de samenhang betreft. En juist daarin is voor de gemeente vanuit haar voorwaardenscheppende rol een belangrijke taak weggelegd. Zeker nadat vorig jaar als direct gevolg van een burgerinitiatief, integrale duurzaamheid op de politieke agenda is geplaatst. Daarmee is expliciet de intentie uitgesproken duurzaamheid tot uitgangspunt te maken van doen en laten en logischerwijs dus ook van de strategische visie die op stapel staat.


Mijns inziens is daarbij een gouden kans weggelegd voor, noodlijdende of overbodig geworden boerenbedrijven. Door schaalvergroting en moordende concurrentie op de mondiale marktleggen alleen al in Nederland iedere dag en dat 365 keer per jaar 2 tot 4 boeren noodgedwongen het bijltje erbij neer.


De potentie die deze boerenerven bezitten als bouwstenen voor een werkelijk duurzame samenleving in een samenhangend ecologisch landschappelijk netwerkverband, valt niet te onderschatten, vooral nu de nationale overheid op dit terrein (tijdelijk) haar hielen laat zien. Veel meer dan tot nu toe gebeurd met boerderettes en verbouwde boerderijen voor de enkeling die zich dat kan veroorloven, biedt het boerenerf daarbij de mogelijkheid om in relatieve vrijheid en in samenhang met bestaande kernen, te experimenteren met, alternatieve, in hoge mate zelfvoorzienende, meer lokaal en regionaal georiënteerde, betaalbare, supergastvrije, coöperatieve en vooral rijk en divers geprogrammeerde vormen van samenleven, –zorgen, –werken, –bouwen en recreëren.


De hier denkbare boerderij-enclaves en eco-erven sluiten dus perfect aan op een zich razendsnel ontwikkelend maatschappelijk bewustzijn en groeiende vraag naar kwaliteit van leven. Actuele kwesties als natuurbehoud en biodiversiteit,werkgelegenheid en vrije tijd, krimp en vergrijzing, beheer en veiligheid, gezondheid en voedselkwaliteit, cultuur en (high tech) ambachten vinden hier een antwoord. Een vorm van crisis management maar leuk om samen aan mee te werken.

En feitelijk ligt op dit prachtige eiland alles in aanzet al klaar voor een open en verbindend landschappelijk netwerk in de vorm van dijken, inlagen, oude en nieuwe watergangen, kreekrestanten, welen en cultuurhistorisch en waterstaatkundig erfgoed zoals veelal strategisch gelegen oude gemalen, spuikommen en restanten van oude haventjes.


Zo kan in deze restruimten tussen de bestaande grootschalige akkerbouwbedrijven met relatief eenvoudige middelen, een wereld worden geschapen die een gezonde aanvulling vormt op dat wat er is en waar gewerkt kan worden aan mens,- en natuurherstel, de uitdaging voor de komende eeuw.


Regelvrije zones, subsidiariteit, collectief particulier opdrachtgeverschap, verevening, rood voor groen en groen voor rood, zijn enkele van de instrumenten waarover de gemeente nu al beschikt, om deze ontwikkeling in goede banen te leiden, blijvend te stimuleren en te accommoderen.