De
huidige mondiale crisis vormt in zekere zin een uitkomst omdat het
ons met de neus op de feiten drukt en tegelijkertijd nu het nog kan,
de gelegenheid biedt om te veranderen en werkelijk duurzame lijnen
uit te zetten naar de toekomst.
De
geschiedenis leert dat beschavingen die hun natuurlijke grenzen
overschrijden, gedoemd zijn ten onder te gaan. Ondanks de vele
verworvenheden is dan nu het ongebreidelde kapitalisme aan de beurt
om zich rekenschap te geven van haar evenzovele oneffenheden.
Oneffenheden die samenhangen met een systeem dat eigenbelang en
winstmaximalisatie verkozen heeft tot enige drijfveer voor handelen
met dit verschil dat ditmaal de schade niet beperkt blijft tot een
bepaalde regio maar wereldwijde vormen heeft aangenomen.
Grote mondiale spelers krijgen het voor elkaar om ondanks overvloedige en vooral hernieuwbare aardse rijkdommen, consequent schaarste te creëren en doorlopend verwarring te stichten teneinde machtige monopolie posities te waarborgen, uit te breiden en hier schandalig veel aan te verdienen. Nationale overheden, in het minst slechte geval democratisch gekozen, vormen geen partij en zijn integendeel verworden tot lobby-instrumenten en ondergeschikt gemaakt aan deze voor het merendeel gewetenloze multinationals.
Roeping
bestaat niet meer als het maar geld oplevert. De zelfverkozen elite
wentelt zich in toenemende mate in materiële rijkdom terwijl de
planeet al lang crepeert. Game over...? Een geweldloze omslag is
noodzakelijk wil de mensheid niet voorgoed worden weggevaagd.
Die
omslag zal moeten komen van “gewone mensen” die zoals
gebruikelijk opdraaien voor de gevolgen van falend beleid. En dat
proces is al in volle gang getuige de vele tienduizenden duurzame
initiatieven wereldwijd die van onder af op worden georganiseerd en
niet willen of kunnen wachten op wat de politiek of waan van de dag,
besluit.
Ook
op Schouwen-Duiveland dragen particuliere initiatieven vaak al van
oudsher een bescheiden steentje bij maar nog volstrekt onvoldoende
zeker daar waar het de samenhang betreft. En juist daarin is voor de
gemeente vanuit haar voorwaardenscheppende rol een belangrijke taak
weggelegd. Zeker nadat vorig jaar als direct gevolg van een
burgerinitiatief, integrale duurzaamheid op de politieke agenda
is geplaatst. Daarmee is expliciet de intentie uitgesproken
duurzaamheid tot uitgangspunt te maken van doen en laten en
logischerwijs dus ook van de strategische visie die op
stapel staat.
Mijns
inziens is daarbij een gouden kans weggelegd voor, noodlijdende of
overbodig geworden boerenbedrijven. Door schaalvergroting en
moordende concurrentie op de mondiale marktleggen alleen al in
Nederland iedere dag en dat 365 keer per jaar 2 tot 4 boeren
noodgedwongen het bijltje erbij neer.
De
potentie die deze boerenerven bezitten als bouwstenen voor een
werkelijk duurzame samenleving in een samenhangend ecologisch
landschappelijk netwerkverband, valt niet te onderschatten, vooral nu
de nationale overheid op dit terrein (tijdelijk) haar hielen laat
zien. Veel meer dan tot nu toe gebeurd met boerderettes en verbouwde
boerderijen voor de enkeling die zich dat kan veroorloven, biedt het
boerenerf daarbij de mogelijkheid om in relatieve vrijheid en in
samenhang met bestaande kernen, te experimenteren met, alternatieve,
in hoge mate zelfvoorzienende, meer lokaal en regionaal
georiënteerde, betaalbare, supergastvrije, coöperatieve en vooral
rijk en divers geprogrammeerde vormen van samenleven, –zorgen,
–werken, –bouwen en recreëren.
De hier denkbare boerderij-enclaves en eco-erven sluiten dus perfect aan op een zich razendsnel ontwikkelend maatschappelijk bewustzijn en groeiende vraag naar kwaliteit van leven. Actuele kwesties als natuurbehoud en biodiversiteit,werkgelegenheid en vrije tijd, krimp en vergrijzing, beheer en veiligheid, gezondheid en voedselkwaliteit, cultuur en (high tech) ambachten vinden hier een antwoord. Een vorm van crisis management maar leuk om samen aan mee te werken.
En
feitelijk ligt op dit prachtige eiland alles in aanzet al klaar voor
een open en verbindend landschappelijk netwerk in de vorm van dijken,
inlagen, oude en nieuwe watergangen, kreekrestanten, welen en
cultuurhistorisch en waterstaatkundig erfgoed zoals veelal
strategisch gelegen oude gemalen, spuikommen en restanten van oude
haventjes.
Zo
kan in deze restruimten tussen de bestaande grootschalige
akkerbouwbedrijven met relatief eenvoudige middelen, een wereld
worden geschapen die een gezonde aanvulling vormt op dat wat er is en
waar gewerkt kan worden aan mens,- en natuurherstel, de uitdaging
voor de komende eeuw.